Mutfağımızın Kış Güneşi: Portakal

image-full Burcu Güldağ
5 Kasım 2021

Mutfağımızın Kış Güneşi: Portakal ornament
5 Kasım 2021

Merhabalar, ben Burcu. Ben de Bizim Tarifler ekibine katıldım. Tariflerimi ve yazılarımı Bizim Tarifler ekibi aracılığıyla ulaştıracağım için çok mutluyum. İlk yazıma kış boyu evden eksik etmediğim, yazları da kurutulmuş haliyle yine vazgeçemediğim vitamin deposu meyvelerden en sevdiğim portakal ile başlamak istedim.

Gelin bu mis kokulu, capcanlı turuncu rengiyle tam bir kış güneşi olan portakalın tarihçesine ve faydalarına bakalım…

Portakal, sedef otugiller ailesindeki çeşitli narenciye türlerinin bir meyvesidir. Portakal, pomelo (Citrus maxima) ve mandalina (Citrus reticulata) arasında bir melezdir. Kloroplast genomu ve dolayısıyla maternal soyu, pomelonun genomudur.

Tatlı portakalın tüm genomu dizilenmiştir. Portakalın tarihçesine bakacak olursak ilk olarak Güney Çin, Kuzeydoğu Hindistan ve Myanmar’ı kapsayan bir bölgede ortaya çıkmıştır ve adından ilk kez M.Ö. 314’de Çin literatüründe söz edilmiştir. 1987 yılı itibariyle portakal ağaçları dünyada en çok yetiştirilen meyve ağacı olmuştur.

Portakal ağaçları, tatlı meyveleri için tropikal ve subtropikal iklimlerde yaygın olarak yetiştirilir. Ağacın meyvesi taze yenebilir, suyu veya kokulu kabuğu işlenebilir. İpek yolunun Anadolu’dan geçtiği dönemlerde narenciye, Hindistan civarından gelen ticari bir üründü.

Ümit Burnu’nun keşfedilmesiyle ticaret yolları değişmiş, Asya kıtasının Avrupalı devletler tarafından sömürgeleştirilmesiyle portakal üretiminin tamamı Portekiz civarına yayılmıştır. Türk topraklarına ilk kez Portekiz’den geldiği için Portekiz meyvesi anlamında Portakal (Portugal) meyvesi denmiş, zaman içinde de sadeleşerek portakala dönüşmüştür.

Portakal’ın pomelo ile mandalinanın doğal melezi olduğu sanılmaktadır. Akdeniz Bölgesi ve Doğu Karadeniz Bölgesi (Rize çevresi), ayrıca Kıyı Ege’nin güneyi, Akdeniz çevresinde ve sıcaklık ortalaması 23 ila -3 °C arasında olan yerlerde yetişen ağaçlardır. Portakalın içerisinde B ve C vitaminleri bulunmaktadır.

Kışa elveda dediğimiz bu günlerde, portakalın o sulu sulu, katkısız tadını en taze haliyle afiyetle yemeyi birçoğumuz çok seviyoruz ama portakalı belki de hiç denemediğiniz haliyle denemelisiniz!

Evet, birçoğumuz meşhur anne keklerine o lezzeti ve kokuyu portakalı rendeleyerek verdi ama sadece tatlılarla sınırlamak bu güzel meyvemize haksızlık olur.

Size vereceğim birkaç öneriyle, şimdiye kadar portakalı yemeklerinizde kullanmadıysanız artık kullanmaya başlayabilirsiniz.

En az limon kadar balık çeşitlerine yakışan bir meyve olan portakal, canlı aromasıyla balığınızın lezzetini artıracaktır.

Sebzelere gelecek olursak, özellikle zeytinyağlı yemeklerde portakalın suyuyla pişen; zeytinyağlı pırasa, garnitürlü enginar, yer elması gibi sebzelerde kullanılırken, taze yeşillikli salatalarda da sosuna kullanarak aromayı artırabilirsiniz.

Yaza çok az kalmışken serinletici meşrubatlar hazırlayıp, kahvaltı için de harika reçeller yapabilirsiniz. Bir de o portakal reçellerini kreplerle buluşturduğunuzda harika bir tat yakalamış olacaksınız.

Ben bugünkü tarifime ‘Portakallı Sütlaç’la başlıyorum. Sizler de Portakallı Sütlaç tarifimi deneyebilirsiniz. Afiyet olsun.